Uprawa rzepaku ozimego – jak nawozić i chronić?

Uprawa rzepaku ozimego

W efekcie uprawa rzepaku narażona jest na wiele zagrożeń, związanych zarówno z trudnymi warunkami pogodowymi, jak też zachwaszczeniem, szkodnikami, czy chorobami. W naszym artykule przedstawimy najważniejsze informacje na temat tego:

• jakich warunków na starcie potrzebuje rzepak;
• które makro i mikroskładniki odżywcze są dla niego najważniejsze;
• jak zaplanować ochronę herbicydową;
• o czym pamiętać planując ochronę przed szkodnikami;
• jakie znaczenie ma wybór odpowiedniej odmiany rzepaku.

Uprawa rzepaku – jak przygotować stanowisko do uprawy

Do prawidłowego rozwoju rzepak wymaga ziem żyznych, najlepiej z klasy I-III, chociaż dobre wyniki można osiągnąć również na glebach klasy IV. Ważna jest wysoka zasobność w wodę i próchnicę, a także co najmniej średnia zawartość przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu. W przypadku, gdy gleba jest zakwaszona, to zaleca się stosowanie wapna.

Ze względu na to, że rzepak de facto buduje plon jesienią, to istotne jest odpowiednio wczesne, często nawet przedsiewne nawożenie. Warto tym samym pamiętać, że błędów w tym zakresie z reguły nie da się naprawić już wiosną. Planując zabiegi warto w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na niezbędne makroskładniki. W tym obszarze wskazuje się przede wszystkim na konieczność zastosowania preparatów nawozowych dostarczających:

• fosfor – pozwalający na rozwinięcie systemu korzeniowego, dzięki czemu roślina może lepiej przyswajać wodę i składniki odżywcze;
• potas – dzięki któremu zwiększa się odporność na suszę oraz niskie temperatury;
• siarkę – zmniejszająca ryzyko porażenia czynnikami chorobotwórczymi;
• magnez – stanowiący jeden  z niezbędnych do wzrostu składników.

Ponadto rzepak powinien zostać odpowiednio zaopatrzony w mikroelementy takie jak:

• bor – pozwalający na nasycenie korzeni cukrem, co zwiększa ich zimotrwałość;
• mangan – poprawiający procesy fotosyntezy;
• miedź i cyn – zwiększające odporność na choroby i regulujące gospodarkę hormonalną;
• żelazo – poprawiające budowę tkanek;
• molibden – odpowiedzialny za prawidłową przemianę azotu.

Jak chronić rzepak przed zachwaszczeniem i szkodnikami

Do kluczowych czynników pozwalających osiągnąć sukces w uprawi rzepaku należy ochrona herbicydowa oraz ochrona przed szkodnikami. Oba te procesy wymagają od rolnika stosowania odpowiednich zabiegów uprawowych, a także wykorzystania efektywnych i bezpiecznych środków ochrony roślin.

W przypadku walki z zachwaszczeniem do podstawowych zadań rolnika należy lustracja upraw. W jej trakcie może on zidentyfikować rodzaj zagrożenia i dobrać najlepszy sposób jego eliminacji. Warto podkreślić, że chwasty konkurują z rzepakiem już od momentu siewu, osłabiając go jeszcze przed końcem jesiennej wegetacji. W konsekwencji narażają go na ryzyko wymarznięć. Z kolei na wiosnę bardzo szybko się rozwijają stanowiąc coraz poważniejszą konkurencję dla uprawianej rośliny.

W zwalczaniu chwastów w rzepaku mogą nam pomóc środki herbicydowe. Do przykładowych preparatów, na które warto zwrócić uwagę należą:

Metazanex 500 SC plus Navigator 360 SL.

Zestaw stosowany do 4 liścia rośliny. 4 substancje czynne, aplikowane doglebowo lub nalistnie, przeznaczone do zwalczania rocznych chwastów jednoliściennych i dwuliściennych, np. chaber, bławatek, mak polny, fiołek polny

Labrador Extra 500 EC

Labrador to ekonomiczny środek chwastobójczy zwalczający najbardziej uciążliwe chwasty jednoliścienne w rzepaku, możliwy do zastosowania już od fazy dwóch liści.

Szkodniki a uprawa rzepaku

Kolejnym z zagrożeń dla upraw rzepaku są szkodniki. W tym przypadku mamy do czynienia z całą gamą, różnego rodzaju owadów, które mogą osłabić lub zniszczyć uprawę. Szkodniki zaczynają swój żer najczęściej wiosną i trwa on niemal przez całe lato. Prewencja tego zagrożenia to między innymi wspomniana wcześniej lustracja. Może ona być wspierana różnego rodzaju narzędziami, jak np. żółte pojemniki, które pozwalają ocenić rodzaj i wielkość zagrożenia. W przypadku, gdy uda się ustalić z jakim owadem mamy do czynienia, to można zdecydować się na jeden z insektycydów. W tym zakresie, do wartych polecenia preparatów należą:

• Decis Mega 50EW – owadobójczy środek w formie koncentratu o działaniu kontaktowym, żołądkowym, przeznaczony do zwalczania szkodników kłująco-ssących i gryzących;
• Inazuma 130 WG – insektycyd w formie gotowej mieszaniny, przeznaczony do zwalczania szkodników gryzących i ssących, również o działaniu kontaktowym i żołądkowym.

Poza ryzykiem zachwaszczenia i zniszczeń dokonanych przez szkodniki warto też zwrócić uwagę na wywoływane przez grzyby choroby rzepaku. W tym zakresie należy pamiętać, że jesienne stosowanie środków fungicydowych pozwala nie tylko chronić roślinę przed porażeniem chorobami, jak np. sucha zgnilizna kapustnych, lecz również poprawia ich zimotrwałość. Trzeba bowiem podkreślić, że niektóre z preparatów fungicydowych poza ochroną przed chorobami pozwalają również na regulację wzrostu rzepaku, co przekłada się na wyższą odporność i równomierne kwitnienie.

Do preparatów, które łączą w sobie fungicyd z regulatorem wzrostu należy m.in. Dovvo 375 SC w połaczeniu z Caryx 240 SL lub solo Caryx 240 SL. Produkty te z jednej strony zwalczają choroby będące największym zagrożeniem dla potencjału plonotwórczego. Z drugiej strony regulują pokrój roślin wpływając korzystnie na ich jakość. Ograniczają także straty związane z wyleganiem.

Dovvo 375 SC plus Caryx 240 SL

Ponadto warto zaznaczyć, że Dovvo bazuje na dwóch substancjach czynnych i może być stosowany zarówno jesienią, jak i wiosną. Caryx możemy stosować w fazie od 4 do 6 liścia jesienią i wiosną na początku fazy wydłużania się pędu.

Niezależnie od środka na który się zdecydujemy, należy pamiętać o tym, by stosować go odpowiedzialnie z zachowaniem zasad bezpieczeństwa oraz stosując się doi instrukcji producenta.

Odmiana rzepaku – jak duże ma znaczenie w powodzeniu uprawy

Kolejnym z czynników, który może mieć wpływ na powodzenie uprawy rzepaku jest odmiana, na którą się zdecydujemy. W tym zakresie należy pamiętać o tym, by wybrać odmianę pasującą do warunków klimatycznych i glebowych naszego gospodarstwa. Ponadto powinniśmy korzystać z kwalifikowanego materiału siewnego oraz odmiany wpisanej do Krajowego Rejestru Odmian.

Przykładem odmiany, która pasuje do wielu warunków globowo-klimatycznych jest rzepak Stefano. To jedna z najnowszych linii genetycznych KWS dedykowana na gleby dobre i średnie. Wytwarza on długie i wąskie łuszczyny o krótkiej szypułce i długim dziubku, co pozwala na zwiększenie ich odporności na osypywanie. Ponadto odmiana ta charakteryzuje się dobrą zimotrwałością i elastycznym terminem siewów oraz wysoką odpornością na wyleganie.

Podsumowując należy podkreślić, że chcąc osiągnąć powodzenie w uprawie rzepaku należy zwracać uwagę na szereg czynników. Znaczna część z nich jest ważna jeszcze przed siewem oraz w okresie jesiennej wegetacji, a ich zaniedbanie może być trudne do nadrobienia w późniejszych okresach.

Uwaga! Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie. 

Środki ochrony roślin mogą nabywać jedynie osoby pełnoletnie oraz – w przypadku środków ochrony roślin przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych  – osoby, które posiadają kwalifikacje wymagane od osób nabywających środki ochrony roślin, zgodnie z art. 28 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Tekst jedn. Dz.U. z 2023 poz. 340 z późn. zm.), w tym osoby, które ukończyły szkolenie w zakresie stosowania środków ochrony roślin.

Przeczytaj także:

Pszenica ozima – nawożenie na start!